در زمان امام صادق (ع) فضای باز علمی به وجود آمد به گونه ای که مذاهب مختلفی در جامعه ایجادشده و راه ها و مسلک های گوناگونی طی شد، در چنین شرایطی حضرت صادق (ع) یکی از ارکان بودند و وقتی به امام صادق(ع) و شیعیان امامیه می رسیدند، در رأس آن ها، رهبر آن ها و خط دهنده امامیه و شیعه حضرت صادق(ع) بود و در همه زمینه ها حضرت برای گفتن حرف های فراوانی داشتند و برای اشکال جواب داشت و بهترین موضع گیری ها در میان امت اسلامی در جهات مختلف را حضرت جعفر بن محمد الصادق عرضه می کردند به این ترتیب ایشان به عنوان یک شاخص در میان امت درآمدند و علامت و مشخصه ممیزه امامیه، در وجود نازنین حضرت صادق (ع) تبلور پیدا کرد و در این برهه تاریخی تا امروزه، ما را جعفری می نامند که حضرت جعفر الصادق(ع) ازنظر ما به عنوان نماینده پیامبر(ص) و ائمه(ع) قبل و بعد از خودشان معرفی شدند و این مذهب را مذهب جعفری نامیدند. این جهت تاریخی نام گذاری مذهب بود.

عصر امام صادق(ع) به عصر تضارب آرا و عقاید مشهور است؛ چرا که در آن زمان فرقه ها و دسته های متعدد به وجود آمد و آشوب های فکری، اندیشه های انحرافی و عقاید گوناگون ظاهر گردید. به همین جهت بسیاری از طبقات مسلمین در معرفت ذات و صفات خداوند و دیگر اصول اعتقادی و احکام عملی دین و تأویل آیات قرآن کریم و مسایلی از قبیل قضا و قدر، جبر و تفویض، مبدأ و معاد و ثواب و عقاب دچار شبهه و اختلاف شدند. به دنبال این شبهات مکتب هایی؛ همچون خوارج، معتزله، متصوفه، زنادقه، جبریه، شبهه، قصاص، تناسخیه و … پدیدار گشت و مذاهب و فرقه های گوناگون به وجود آمد.

وجود انحرافات عقیدتی از یک سو و فراهم شدن فضای مناسب برای بیان معارف دینی از سوی دیگر سبب شد تا امام صادق(ع) حرکتی عظیم را برای اعتلای معنوی و دینی مسلمانان آغاز کند. می توان موارد زیر را از جمله مهم ترین فعالیت های آن حضرت در مبارزه با انحرافات برشمرد:

1.بیان و شرح اصول اعتقادی صحیح؛ 2.پاسخ به شبهات و سؤالاتی که از ناحیه مسلمانان و شیعیان مطرح می شد،3.جلسات درس، یا دانشگاه بزرگ جعفری 4.تعلیم و تربیت شاگردان متخصص 5.مناظرات علمی امام جعفر صادق(ع)

برگی از دفتر زندگی امام صادق علیه السلام

جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب علیهم السلام، ششمین امام شیعیان، و پنجمین امام از نسل امیر المؤمنین (ع) کنیه او ابو عبد الله و لقب مشهورش «صادق» است. لقبهای دیگری نیز دارد، از آن جمله صابر، طاهر، و فاضل. اما چون فقیهان و محدثان معاصر او که شیعه وی هم نبوده اند، حضرتش را به درستی حدیث و راستگویی در نقل روایت بدین لقب ستوده اند، لقب صادق شهرت یافته است.

ولادت او ماه ربیع الاول سال هشتاد و سوم از هجرت رسول خدا (ص)، و در هفدهم آن ماه بوده است. ولی بعض مورخان و تذکره نویسان ولادت حضرتش را در سال هشتادم از هجرت نوشته اند و در ماه شوال سال صد و چهل و هشت هجری به دیدار پروردگار شتافت. مدت زندگانی او شصت و پنج سال بوده است.

نام مادر او فاطمه یا قریبه دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است و ام فروه کنیت داشته است.

بیشتر شمایل آن حضرت مثل پدرش امام باقر(ع) بود. جز آنکه کمی باریکتر و بلندتر بود. مردی بود میانه بالا، افروخته روی،پیچیده موی و پیوسته صورتش چون آفتاب می درخشید. در جوانی موهای سرش سیاه بود. بینی اش کشیده و وسط آن اندکی بر آمده بودو برگونه راستش خال سیاهی داشت. محاسن آن جناب نه زیاد پرپشت و نه زیاد تنک بود. دندانهایش درشت و سفید بود و میان دودندان پیشین آن گرامی فاصله داشت. بسیار لبخند می زد و چون نام پیامبر برده می شد رنگ رخسارش زرد و سبز می شد. در پیری سفیدی موی سرش بر وقار و هیبتش افزوده بود.

نشر حداکثری
داستان کودکانه مرد شجاع
تقدیم به روح بلند شهید حاج قاسم سلیمانی

لطفا با نشر و تکثیر این اثر و هدیه دادن به کودکان، فرزندانمان را با این شهید بزرگوار آشنا کنید

ادامه »

همواره حضرت معصومه(س)، به عنوان الگویی که ویژگی‌های کاربردی دارند مطرح شده‌ است. عالمه بودن و همراهی ایشان با امام زمان خود، از نکات ارزنده شخصیتی ایشان است که نه تنها ایشان را برای دختران جامعه الگو می‌سازد، بلکه مردان نیز در ولایت‌مداری باید از ایشان الگوبرداری کنند.


همه انسان‌ها نیاز به الگو دارند تا در بزنگاه‌های زندگی مسیر اصلی خود را گم نکنند. ضرورت داشتن الگویی که چراغ راه ما باشد، در عصر حاضر بیشتر احساس می‌شود. ما شیعیان معتقدیم اهل‌بیت و فرزندان آن‌ها بهترین راهنما و الگو برای هدایت هستند که می‌توانند، در تهاجمات فرهنگی، پناهگاه خوبی برای حفظ ارزش‌هایمان باشند. 

به همین جهت تبیان در سالروز وفات حضرت معصومه(س) با حجت‌الاسلام ادیب یزدی، روحانی سرشناس و خوش‌بیان کشور، پیرامون ابعاد شخصیتی حضرت معصومه(س) که می‌تواند الگو و سرمشقی برای مسلمانان به ویژه دختران و زنان قرار گیرد، گفت‌و‌گو کرده است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.

تبیان: خیلی می‌شنویم که حضرت معصومه(س) می‌تواند الگویی برای دختران و زنان باشند، اما کمتر این موضوع مورد بحث قرار گرفته و هنوز ابعاد شخصیتی حضرت شناخته شده نیست. به نظر شما چه ویژگی‌هایی در شخصیت حضرت معصومه(س) بود که می‌شود ایشان را به عنوان الگو و سرمشق معرفی کرد؟
همواره حضرت معصومه(س)، به عنوان الگویی که ویژگی‌های کاربردی دارند مطرح شده‌ است. علما و مراجع بسیاری در مقابل ایشان زانوی ادب زده و دست به دامان کرم ایشان شده‌اند. شخصیت والای ایشان سبب شده که بعد از امام رضا(ع) برترین فرزند امام کاظم(ع) شناخته شوند. عالمه بودن و همراهی ایشان با امام زمان خود، از نکات ارزنده شخصیتی ایشان است که نه تنها ایشان را برای دختران جامعه الگو می‌سازد، بلکه مردان نیز در ولایت‌مداری باید از ایشان الگوبرداری کنند.

1- فعالیت علمی
عالم بودن حضرت معصومه(س) یکی از ویژگی‌های کاربردی ایشان می‌باشد. برخی اینگونه جلوه می‌دهند که اسلام با علم‌آموزی زنان موافق نیست حال آنکه زنانی در اهل بیت بودند که عالمه بوده و فعالیت‌های علمی انجام می‌دادند. درباره علم حضرت معصومه(س) نیز نکاتی در تاریخ ثبت شده است. در زمانی که امام موسی کاظم(ع) در زندان بودند، بسیاری از علما، مراجع و دانشمندان نزد حضرت معصومه(س) ‌آمده و سوالات خود را می‌پرسیدند و حضرت به مشکلات علمی مراجعان پاسخ می‌دادند.  متاسفانه دیده می‌شود در فضای مجازی برخی از زنان از اهداف و چارچوب خارج و مرتکب گناه شده، با نامحرم راحت گفتگوهای نابجا دارند. در همین جا از بانوان مسلمان تقاضا می‌کنم عفت و نجابت حضرت معصومه (س) را الگوی خود قرار داده و مرتکب گناه نشوند
زمانی که امام رضا(ع) قصد رفتن به مرو را کردند؛ علما و فرهیختگان نزد امام آمده و گفتند از این پس سوالات علمی خود را از چه کسی بپرسیم؟ امام حضرت فاطمه معصومه(س) را معرفی کرده و فرمودند در نبود من معصومه پاسخگوی سوالات شما می‌باشد و اینگونه بود که امام رضا(ع) ایشان را تایید کردند.

2- صبر و امیدواری و شناخت هدف
حضرت معصومه(س) تمام دوران کودکی و نوجوانی خود را در فراق پدر گذراند. در حالی که می‌دانست پدر در زندان است و تحت شکنجه‌های متعدد قرار می‌گیرد؛ ولی صبر و بردباری و امیدواری که در وجود ایشان بوده از شگفتی‌هاست چون حضرت معصومه(س) با پدر ارتباط بسیار عمیق و جانانه‌ای داشت و تحمل و صبر ایشان ستودنی است، هرگز در زندگی امید خود را از دست ندادند. ایشان در هر شرایطی هدف و مقصد را می‌شناختند و در جهت رسیدن به مقصد، هر بلایی را به جان می‌خریدند. اگر انسان در زندگی هدف داشته باشد سخت‌ترین مسائل هم که برایش پیش بیاید مقاومت می‌کند بلکه مقاوم‌تر می‌شود و به هدف بیشتر معتقد می‌شود. آنچه در زندگی حضرت معصومه(س) حرف اول را می‌زند هدف شناسی ایشان است. یعنی حضرت در زندگی ۲۸ ساله خود کاملاً می‌دانستند دنبال چی هستند و هدف معلوم و معین بود و از این شاخه به آن شاخه نمی‌پریدند. اینگونه نبودند که یکبار افراط کنند و یکبار تفریط. با یک حرکتی بر مبنای شناخت مقصد و هدف با طراحی متعادل بر مبنای آموزه‌های امام معصوم(ع)، مراحل مختلف مبارزه و رسیدن به مقصد را گذراندند.

3- فعالیت سیاسی و اجتماعی
ویژگی بارز دیگر این بانوی بزرگوار، فعالیت‌های سیاسی ایشان بوده است. پس از اینکه امام رضا(ع) به مرو آمدند، حضرت معصومه(س) ۹ ماه بیشتر در مدینه نماندند و به همراهی برادران و برادرزاده‌های خود به سمت مرو رهسپار شدند. در این هنگام ایشان هدف از هجرت را یاری رساندن به امامِ زمان خود مطرح کردند. حضرت معصومه(س) خود را فدای حقیقت ولایت کرده و در رابطه با دو امام عصر خود، یعنی پدر و برادر، تمکین داشته و تسلیم مطلق بودند و از ایشان الگوبرداری می‌کردند
ایشان در این مسیر مجاهدت فراوانی داشتند که در تاریخ ثبت شده است. از جمله این که در مسیر دچار درگیری جدی با نظامیان عباسیان شده و در این درگیری 5 برادر خود و تعدادی از برادرزاده‌های خود را از دست دادند. حضرت در هجرت ترویجی و تبلیغی خود، در تثبیت امامت حضرت رضا(ع) در مقابل واقفیه نیز نقش بسزایی ایفا کردند. برخی علت ازدواج نکردن حضرت را نبود کفو برای انتخاب همسر دانسته‌اند اما بنده خیلی این نظریه را قبول ندارم چرا که با سنت پیامبر و اهل بیت(ع) تناسب ندارد. به نظر من چون حضرت معصومه(س) دائم در مبارزات و مجاهدت با دستگاه ظلم بنی‌عباس بودند؛ و از طرفی عمر حضرت در 28 سالگی به اتمام می‌رسد، فرصتی برای ازدواج نیافتند.

4- پایبندی به خانواده
ویژگی دیگر حضرت معصومه(س) پایبندی به خانواده بود که در جامعه امروز خود بسیار به آن نیازمندیم. حضرت از کودکی با وجود عدم حضور پدر، و با وجود سختی‌های بسیار در خانواده، همواره در کنارشان بوده و در بزرگسالی به جهت یاری رساندن به برادر خود امام رضا(ع) و دلتنگی برای ایشان، به ایران مهاجرت کرده و هرگز خانواده را تنها نگذاشتند.
 5- ولایت‌پذیری ایشان
حضرت تسلیم ولایت امامِ زمان خود بود و از فدا شدن در راه ولایت باکی نداشت. چه در زمان موسی بن جعفر(ع) و چه در زمان امامت حضرت رضا(ع) که در تثبیت امامت امام رضا(ع) در مقابل واقفیه نقش بسزایی ایفا کرد. چرا که فرقه واقفیه هفت امامی بودند و معتقد بودند با شهادت امام موسی کاظم(ع) امامت خاتمه یافته است. ولی حضرت معصومه(س) برای تثبیت امامت حضرت رضا(ع) تلاش بسیاری کردند که نشات گرفته از ولایت‌پذیری ایشان بوده است. حضرت معصومه(علیهاالسلام) خود را فدای حقیقت ولایت کرده بودند و در رابطه با دو امام عصر خود، یعنی پدر و برادر، تمکین کرده و تسلیم مطلق بودند. و از ایشان الگوبرداری می‌کردند. در این عصر هم امام زمان(عج) هستند که ما می‌توانیم منویات امام زمان(عج) را کسب کرده و اهداف آقا را بشناسیم.

6- عفت و نجابت
نام حضرت، “فاطمه” بود، اما به دلیل عفت و نجابت و پاکی “معصومه” لقب گرفته‌اند. این صفت در بین زنان مسلمان زمان ما، کمی رنگ باخته است و برخی سیر قهقرایی داشته و در رعایت احکام حجاب و ارتباط با نامحرم، دچار شک و تردید شده‌اند که البته نشانگر عدم ثبات و نداشتن هدف است. به عنوان مثال متاسفانه دیده می‌شود در فضای مجازی برخی از زنان از اهداف و چارچوب خارج و مرتکب گناه شده، با نامحرم راحت گفتگوهای نابجا دارند. در همین جا از بانوان مسلمان تقاضا می‌کنم عفت و نجابت حضرت معصومه(س) را الگوی خود قرار داده و مرتکب گناه نشوند. بعد از حضرت زهرا(س) از جهت مقام علمی و عصمت و حضرت زینب(س) در مقام مجاهدت، بزرگان و اهل تحقیق حضرت فاطمه معصومه(س) را بانوی تراز عالم اسلام و دنیای شیعه می‌شناسند. ایشان چنان زندگی هدفمند و شکوهمند و با نورانیتی داشتند که می‌تواند برای خانواده‌ها، مورد توجه قرار گرفته و از زندگی این بزرگوار نور بگیرند.

کرامت هست آن جایی که سائل می شود پیدا اگر چه دست و پـا گم می شود، دل می شود پیدا گره از مشهد و قم وا نگشته بر نخواهد گشت برادر خواهری اینگونه مشـکل می شود پیـــدا ز هر دلــشوره ای دل را به دریــای تو باید زد که قدر اشک از امواج ساحل می شود پیدا دل ایران ز لطف سایه ی خورشید مشهد گرم و قم همشیره اش چون ماه کامل می شود پیدا دو دلبر از جناب حضرت موسی بن جعفر چون حسین و زینبی حیدر شمایل می شود پیدا بدون زهر هم معصو مه ی دور از رضا می مرد مـــثالش زینـب کبـــری، دلایـــل می شود پیــدا