معرفی کتاب
مؤلف در مقدمه کتاب با اشاره به تاریخ علم اخلاق در اسلام به دیدگاههای گوناگون در این باره اشاره نموده و با تقسیم بندی اخلاق به اخلاق نظری، اخلاق تطبیقی و اخلاق عملی، به بحث پیرامون اخلاق عملی پرداخته است. ایشان اخلاق عملی را مشتمل بر آداب و دستورهای خاصی که در مسیر تزکیه و تهذیب، التزام به آنها ضرورت دارد و از طریق عمل، ما را به هدف نزدیکی سازد دانسته اند.
همچنین مولف ضمن اینکه، اخلاق عملی را ثمرة نیت مؤمن ـ که اصل و سرچشمة فضیلتهای اخلاقی اوست ـ می دانند، به بیست و یک نقطة آغاز در اخلاق عملی نیز ـ که سرفصلهای مختلف این اثر راتشکیل می دهند ـ اشاره کرده اند. البته ایشان یادآور شده اند که تحدید و مرزبندی در امور معنوی و جریانات مستمر کیفیات باطنی و اخلاقی بسیار دشوار است و طبقه بندی مورد نظرـ که از معرفت فوق که از معرفت نفس آغاز شده و به زهد و قناعت ختم می شود ـ نسبت به افراد وا شخاص و شرایط، شدت و ضعف پیدا می کند و نمی توان نسخه أی و احد برای همة سالکان الی الله تجویز نمود؛ چرا که اصول کلی حاکم براخلاق و مصادیق واجب و مستحب و حرام و مکروه و مباح برای همه یکسان نیست. معظّم له، در ذیل هر یک از عناوین مورد بحث با ذکر آیات و روایاتی به شرح و بسط موضوع پرداخته و با توضیح و تبیین هر یک سعی در روشن کردن موضوع نموده اند. به دلیل این که این کتاب برگرفته از مجموعه سخنرانیهای حضرت آیت الله مهدوی کنی می باشد، شیوة طرح مباحث آن بسیار مناسب و قابل توجه بوده و از روانی و سلاست خاصی برخوردار است؛ و از آنجا که برای جمع حاضر بیان شده است، برخلاف برخی آثار تألیفی دچار برخی تکلفات و پیچیدگیها نشده است؛ تا آنجا که گویی خواننده، همواره خود را در محضر استاد، حاضر یافته و زیبایی کلام او را حس می کند. از این جهت، به کتابهای استاد شهید مطهری شباهت دارد که مطالب دشوار علمی را بیانی ساده و دلپذیر بیان کرده است.